Aşılama Tedavisi Nedir?
Aşılama, doğal yollarla gebelik elde edemeyen çiftler için uygulanan bir yardımcı üreme tedavisidir. Anne adayının yumurtlama döneminde, baba adayının sperm hücreleri laboratuvar ortamında özel işlemlerden geçirilerek hareketlilik ve kalite açısından iyileştirilir. Ardından, doğrudan rahim içine enjekte edilerek gebelik şansı artırılır.
Bu yöntem, doğal yolla karşılaşılan engelleri ortadan kaldırarak spermlerin rahme daha kolay ulaşmasını sağlar. Normal yollarla gebelik şansı %10 civarındayken, aşılama tedavisi ile bu oran %20’ye kadar çıkabilir.
Aşılama Kimlere Uygulanır?
- Sebebi Bilinmeyen Kısırlık: Bir yıl boyunca korunmasız ilişkiye rağmen gebelik elde edemeyen ve herhangi bir sağlık sorunu tespit edilemeyen çiftler.
- Düşük Yumurtalık Rezervi: Yumurtalık rezervi azalmış ve tüp bebek tedavisi şansı sınırlı olan kadınlar.
- Düşük Sperm Kalitesi: Baba adayının sperm sayısı, hareketliliği veya morfolojisi doğal yolla gebelik için yetersiz olan çiftler.
- Tüp Bebek Öncesi Alternatif: Tüp bebek tedavisinden önce daha az maliyetli ve zahmetsiz bir seçenek denemek isteyenler.
- Vajinismus: Cinsel birliktelik yaşayamadığı için doğal yolla gebelik elde edemeyen kadınlar.
Aşılama Tedavi Süreci
Aşılama tedavisi belirli aşamalardan oluşur ve ortalama 10-15 gün sürer. İşte aşamalar:
1. Yumurtalıkların Uyarılması
Anne adayına, adetinin 3. günü yapılan muayeneye göre yumurtalıkları uyarıcı ilaç veya iğne tedavisi başlanır. Yaklaşık 10-12 gün süren bu süreçte yumurtaların belirli sayı ve büyüklüğe ulaşması hedeflenir.
2. Yumurtaların Olgunlaştırılması
Yumurtalar yeterli olgunluğa ulaştığında, "çatlatma iğnesi" olarak bilinen ovülasyon tetikleyici iğne yapılır. Bu iğne, yumurtlamayı başlatır ve yumurtaların aşılama için uygun hale gelmesini sağlar.
3. Baba Adayından Sperm Örneği Alınması
Baba adayından, 3-5 günlük cinsel perhiz sonrası sperm örneği alınır. Alınan spermler, laboratuvar ortamında yıkanır ve en kaliteli, en hareketli spermler ayrıştırılarak aşılama için hazırlanır.
4. Aşılama İşlemi
Aşılama, çatlatma iğnesi yapıldıktan yaklaşık 36 saat sonra gerçekleştirilir. Anne adayı, işlem sırasında hafif idrara sıkışık olmalıdır, bu nedenle işlemden önce yaklaşık 1 litre su içmesi önerilir. Hazırlanan sperm örneği, özel bir kateter yardımıyla rahim içine enjekte edilir. İşlem ağrısız olup yaklaşık 5-10 dakika sürer.
5. Aşılamadan Sonra Yapılması Gerekenler
- İşlem sonrası doktorun önerdiği ilaçlar düzenli olarak kullanılmalıdır.
- Fiziksel aktivite sınırlandırılmalı ve ağır egzersizlerden kaçınılmalıdır.
- Stres yönetimi sağlanmalı, aşırı kaygıdan uzak durulmalıdır.
- Aşılamadan yaklaşık 15 gün sonra gebelik testi yapılmalıdır.
Aşılamanın Başarı Oranı
Aşılama tedavisinin başarı oranı, çiftin genel sağlık durumu, yaş faktörü, sperm ve yumurta kalitesine bağlı olarak değişiklik gösterir. Genellikle ilk aşılama denemesinde gebelik elde edilemezse, 2-3 deneme daha yapılması önerilir. Ancak başarısızlık durumunda tüp bebek tedavisine geçiş planlanmalıdır.
Aşılama Tedavisinin Avantajları
- Doğal gebelik sürecine en yakın yardımcı üreme tekniğidir.
- Minimal invaziv bir yöntemdir, cerrahi bir işlem gerektirmez.
- Tüp bebek tedavisine göre daha düşük maliyetlidir.
- Hormon desteğiyle yumurtlama süreci optimize edilir.
Aşılama Tedavisinin Sonuçları
Aşılamanın başarılı olup olmadığı, işlemden yaklaşık 15 gün sonra yapılan gebelik testi ile belirlenir. Sonuç olumlu ise gebelik süreci doktor kontrolünde devam eder. Sonuç negatifse, doktorun yönlendirmesiyle yeni bir deneme yapılabilir veya tüp bebek tedavisine geçiş sağlanabilir.